Llif yr atmosffer drydanol dros begwn y gogledd

TY - JOUR

T1 - Llif yr atmosffer drydanol dros begwn y gogledd

AU - Pryse, Eleri

AU - Middleton, Helen Rose

AU - Wood, Alan George

PY - 2007/10/1

Y1 - 2007/10/1

N2 - Mae’r papur yn ymchwilio i strwythur ac ymddygiad yr atmosffer wedi’i ïoneiddio (trydanol) yn y nos yn yr ardaloedd pegynol ac awroraid; sef yr ardal lle y mae goleuni’r Gogledd yn digwydd. O ddiddordeb arbennig y mae strwythurau plasma ar raddfeydd llorweddol o gannoedd o gilometrau. Cafodd yr arsylwadau a gyflwynir eu gwneud gan arbrawf radiotomograffeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, y mae ganddi bedair system derbyn lloeren yn yr Arctig uchel ger pegwn y gogledd, yn Ny Ålesund a Longyearbyen ar Svalbard, Bjørnøya (Ynys yr Arth) a Tromsø ar dir mawr Norwy. Mae cymariaethau rhwng delweddau tomograffeg ac arsylwadau ar lif plasma gan y radar rhyngwladol, SuperDARN, yn awgrymu bod plasma dwysedd mawr a gynhyrchir ar ochr y dydd yn llifo ar draws yr ardal begynol ac i sector y nos. Mae’r canlyniadau yn cyfrannu at y gwaith o ddehongli prosesau ffisegol sy’n cysylltu amgylchedd y Ddaear â’r gofod, ac maent hefyd o ddiddordeb i ddefnyddwyr systemau radio lle gall yr atmosffer wedi’i ïoneiddio ddirywio ymlediad y signalau.

AB - Mae’r papur yn ymchwilio i strwythur ac ymddygiad yr atmosffer wedi’i ïoneiddio (trydanol) yn y nos yn yr ardaloedd pegynol ac awroraid; sef yr ardal lle y mae goleuni’r Gogledd yn digwydd. O ddiddordeb arbennig y mae strwythurau plasma ar raddfeydd llorweddol o gannoedd o gilometrau. Cafodd yr arsylwadau a gyflwynir eu gwneud gan arbrawf radiotomograffeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, y mae ganddi bedair system derbyn lloeren yn yr Arctig uchel ger pegwn y gogledd, yn Ny Ålesund a Longyearbyen ar Svalbard, Bjørnøya (Ynys yr Arth) a Tromsø ar dir mawr Norwy. Mae cymariaethau rhwng delweddau tomograffeg ac arsylwadau ar lif plasma gan y radar rhyngwladol, SuperDARN, yn awgrymu bod plasma dwysedd mawr a gynhyrchir ar ochr y dydd yn llifo ar draws yr ardal begynol ac i sector y nos. Mae’r canlyniadau yn cyfrannu at y gwaith o ddehongli prosesau ffisegol sy’n cysylltu amgylchedd y Ddaear â’r gofod, ac maent hefyd o ddiddordeb i ddefnyddwyr systemau radio lle gall yr atmosffer wedi’i ïoneiddio ddirywio ymlediad y signalau.

M3 - Erthygl

VL - 1

SP - 35

EP - 50

JO - Gwerddon

JF - Gwerddon

SN - 1741-4261

IS - 2

ER -